بررسی مسائل بازاریابی محصولات گلخانه ای در مناطق بیابانی( مطالعه موردی خیارسبز و گوجه فرنگی استان یزد)

با توجه به اهمیت محصولات خیار و گوجه­فرنگی گلخانه­ای در اقتصاد کشاورزی استان یزد، در این تحقیق با استفاده ازمطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 67 تولید­کننده، 8 عمده فروش و13 خرده فروش در سال­های 1390-1389 بر اساس روش نمونه­گیری سیستماتیک مسائل و مشکلات مختلف بازاررسانی داخلی محصولات خیار و گوجه گلخانه ای بررسی شد. در این راستا، ضمن شناسایی مسیرهای بازاررسانی، حاشیه بازار عمده­فروشی و خرده­فروشی با استفاده از مدل اضافه بها (mark-up model) و کارآئی بازار با استفاده از روابط ارائه­شده توسط  شفرد و فوترل محاسبه گردید. بر اساس نتایج بدست­آمده نوسان قیمت و شفاف نبودن بازار مهم ترین مشکلات تولید­کنندگان در زمینه بازار این محصولات است. بازار داخلی محصولات گلخانه­ای خیار سبز و گوجه­فرنگی مسیر ساده­ای دارد. سود خالص عملیات بازاریابی تولید­کننده خیار گلخانه­ای450 ریال و گوجه­فرنگی850 ریال است. حاشیه بازاریابی عمده فروشی، خرده فروشی و کل به ترتیب برای خیار گلخانه­ای 2000،4000،6000 و برای گوجه­فرنگی گلخانه­ای 2500، 4500، 7000 ریال است. بررسی میزان حاشیه­های بازاریابی نشان می­دهد که میزان این حاشیه­ها به ویژه حاشیه خرده­فروشی به طور نسبی زیاد و برای گوجه­فرنگی بیش از خیار است. سهم تولیدکننده، عمده­فروشی و خرده­فروشی از قیمت پرداختی مصرف­کننده برای خیار گلخانه­ای به ترتیب 5/55، 85/14، 65/29 و برای گوجه­فرنگی به ترتیب 1/61،9/13 و 25 درصد است. بالاترین کارائی بازار در مسیر گلخانه­دار، عمده فروش، میدان میوه و تره­بار سایر استان­ها، خرده­فروش و مصرف­کننده است. در این مسیر کارائی فنی خیار و گوجه فرنگی به ترتیب 7/90 و 91 درصد، کارائی قیمتی خیار و گوجه­فرنگی به ترتیب 5/69 و 79 درصد و کارائی بازاریابی خیار و گوجه فرنگی به ترتیب 60 و 70 درصد، محاسبه شده است.